Khi TPP chính thức được ký kết, nhiều dòng thuế về 0%, hứa hẹn sự phát triển sôi động của hoạt động xuất nhập khẩu tại Việt Nam. Đây là cơ hội lớn cho ngành logistics “bùng nổ”. Trước những yêu cầu thực tế từ hội nhập, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp logistics phải nâng cao chất lượng dịch vụ, gia tăng sức cạnh tranh.
Thị trường mở nhiều tiềm năng
Với việc VN gia nhập Hiệp định TPP, ngành logistics VN có nhiều cơ hội phát triển và tham gia sâu hơn vào những trung tâm giao dịch vận tải thế giới. Đây là thị trường được đánh giá nhiều tiềm năng, là một “miếng bánh ngon” và cần phải có sự phối hợp, chung tay giữa các bộ, ngành và DN để giành lấy thị phần. Với tốc độ tăng trưởng được dự báo từ nay đến năm 2020 là 12%/năm và kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 623 tỷ USD vào năm 2020 (nguồn World Bank), VN đang là điểm đến của các nhà đầu tư.
Là một mắt xích quan trọng của nền kinh tế, hoạt động logistics giúp hàng hóa đến tay người tiêu dùng và đảm bảo kịp thời nguồn nguyên liệu cho quá trình sản xuất. Dù vậy, năng lực cạnh tranh cũng như hiệu quả kinh doanh của các DN logistics VN, dưới tác động từ cả yếu tố bên trong và bên ngoài, hiện nay không cao. Trước những nhu cầu thực tế đó, các DN Việt cũng đang “chạy đua” mở rộng dịch vụ và nâng cao chất lượng nhằm cạnh tranh miếng bánh khổng lồ này.
Dù phải cạnh tranh mạnh với các đối thủ ngoại nhưng nhiều chuyên gia vẫn đánh giá cao triển vọng tương lai của các DN logistics nội địa, nhất là trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do (FTAs, TPP) thúc đẩy mạnh dòng vốn FDI rót vào ngành sản xuất VN. Mặt khác, cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện sẽ tăng khả năng kết nối giữa các cơ sở logistics với khu sản xuất; quy hoạch và sự hỗ trợ từ Nhà nước cùng với thủ tục hải quan đang dần cải tiến theo hướng tích cực… sẽ mang lại cho cộng đồng DN, trong đó có DN logictics nhiều lợi ích thiết thực như giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính và giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh cho logistis VN.
Trong những năm qua, các DN cung cấp dịch vụ logistics đã có bước tiến đáng kể với mức tăng trưởng bình quân tương đối cao. Trong đó, ngành vận tải hàng hóa bằng đường biển, hàng không do phần lớn các DN trong nước đảm nhận. Nhiều khách hàng là các tập đoàn đa quốc gia, các DN nước ngoài cũng đã lựa chọn các DN logistics VN là nhà cung cấp dịch vụ.
Mặt khác, trong nội bộ các DN Việt đã và đang củng cố, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cùng với sự mở rộng cơ sở hạ tầng kho bãi, hệ thống vận chuyển chuyên nghiệp, đầu tư trang thiết bị hiện đại với mục tiêu đón đầu sự năng động trở lại của kinh tế khu vực.
Cuộc đua chưa cân sức
Tuy nhiên, hiện nay, DN logistics nước ngoài vẫn đang thắng thế ngay trên thị trường nội địa. Thống kê của Hiệp hội Doanh Nghiệp Dịch vụ Logistics VN (VLA) cho thấy, VN có khoảng 1.300 DN logistics đang hoạt động, bao gồm cả DN có vốn nước ngoài, nhưng chỉ chiếm 20% thị phần, còn các công ty điều phối logistics nước ngoài chỉ có khoảng 25 DN hoạt động nhưng lại chiếm 80% thị phần.
Đa số DN logistics nội địa đang hoạt động do quy mô nhỏ nên năng lực tài chính, trình độ quản lý hạn chế, chủ yếu vẫn dừng lại ở việc cung cấp dịch vụ logistics 2PL cụ thể là dịch vụ vận tải hàng hóa. Ngoài ra, trong thời gian qua, các DN dịch vụ logistics VN chưa thực sự tìm được tiếng nói chung với các DN xuất nhập khẩu. Đa phần DN dịch vụ logistics của VN là DN nhỏ, vốn ít và thiếu cơ sở vật chất như kho hàng, bến bãi, công nghệ thông tin, phương tiện vận chuyển...
Bên cạnh đó, một lực cản lớn của ngành logistics VN hiện nay chính là công nghệ. Công nghệ thông tin của VN còn kém và lúng túng, kể cả bên cung cấp lẫn người sử dụng dịch vụ. Do đó, chi phí còn cao và chưa hiệu quả. Ngoài ra, chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng để phát triển ngành dịch vụ logistics.
Nguồn: Vietnam Logistics Review